در مقاله قبل گفتیم که پس از خرید بونسای در هر زمان از سال نمی‌توان نسبت به تعویض گلدان گیاه آپارتمانی بونسای اقدام کرد
و مناسب‌ترین زمان برای انجام این کار موقع استراحت و خواب گیاه است تا استرس کمتری به گیاه وارد آید.
اگر در زمانی که گیاه در حال رشد و فعالیت است این عمل انجام شود ٬
به دلیل وارد شدن استرس به گیاه و عدم جذب آب و مواد غذایی کافی برای برگ‌هایی که در حال رشد و فعالیت هستند احتمال از بین رفتن گیاه نیز وجود دارد.
زمانی که ریشه‌های گیاه تمامی حجم گلدان را اشغال کرد زمان تعویض گلدان است.
در این زمان ریشه‌های بسیار بلندی به شکل حلقوی محیط داخلی گلدان را پر می‌کنند.
همچنین ریشه‌ها از منافذ انتهایی گلدان بیرون می‌آیند.
اینکه چه مقدار از نظر زمانی طول می‌کشد تا گیاه به این مرحله برسد، در گیاهان مختلف با توجه به تفاوت در سرعت رشد آنان، فرق می‌کند.
به عنوان مثال گیاهان با سرعت رشد بالا همانند انجیر و شربین زودتر به این مرحله می‌رسند.
تشخیص زمان تعویض گلدان پس از خرید گیاه آپارتمانی بونسای
از دیگر عوامل مؤثر در فرارسیدن زمان تعویض گلدان و نیاز به انجام عمل هرس ریشه، اندازه گلدان بونسای است .
گلدان هر مقدار کوچک‌تر باشد زودتر به تعویض گلدان نیاز می‌شود.
میزان حجم توده ریشه‌های فعال عامل دیگر تعیین زمان تعویض گلدان است .
زیرا وجود ریشه‌های فعال منجر به تعویق زمان تعویض گلدان می‌شود.
عامل دیگر تعیین کننده زمان تعویض گلدان بونسای سن درخت است.
بونسای جوان و پر رشد شاید هر سال نیاز به تعویض گلدان داشته باشد .
در حالی که درختان بالغ به دلیل سرعت کم رشد شاید هر ۵ سال یک‌بار نیاز به تعویض گلدان پیدا کنند.
در فصل بهار توده ریشه را برای مشخص شدن وضعیت آن بررسی کنید.
برای این کار باید به آرامی و ملایمت کل گیاه را از گلدان بیرون آورد.
اگر ریشه‌های درخت هنوز درون بستر کاشت قرار دارند دوباره گیاه را داخل گلدان قرار دهید .
اما اگر شاهد پیچش حلقوی ریشه‌ها در قسمت دیواره داخلی گلدان و بیرون زدن ریشه‌ها از منافذ کف گلدان بودید باید عمل تعویض گلدان را انجام دهید.
در مورد بسیاری از گیاهان همیشه سبز نیز در انتهای دوره استراحت می‌توان فعالیت جوانه‌های جدید را ملاحظه کرد.
البته در مورد گیاهان همیشه سبز که در طی زمستان در محیط درونی خانه‌ها نگهداری می‌شوند تشخیص این مسئله تا حدودی مشکل است .
اما از طرفی این گیاهان نیز با توجه به کاهش طول روز در طی زمستان رشد خود را کاهش می‌دهند و وارد دوره نیمه استراحت می‌شوند
که در طی آن می‌توان گلدان گیاه را تعویض نمود.
همچنین برخی از درختان بونسای که عادت گلدهی دارند را می‌توان در دو گروه قرار داد.
گروه اول که گل‌ها قبل از جوانه‌های برگ فعال شده و می‌شکفند همانند زردآلو، به ژاپنی و آلو از این گروه هستند .
بهتر است که این درختان بعد از گلدهی اما قبل از شروع فعالیت جوانه‌های برگ تعویض گلدان شوند.
گروه دوم آنهایی هستند که ابتدا جوانه‌های برگ باز می‌شود و سپس گل می‌دهند .
همانند سیب، گیلاس، گلابی، آزالیا که این نوع درختان باید قبل از شروع فعالیت برگ‌ها تعویض گلدان شوند.