حشرهای متعلق به خانواده pseudiciccidae و راسته homoptera است که در مکانهای گرم و مرطوب فعالیت میکنند،
به همین دلیل بیشتر بر روی گیاهان موجود در فضای بسته و محافظت شده مانند خانه یا گلخانه مشاهده میشود.
این آفت به شکل گروهی بر روی قسمتهای مختلف گیاه
همانند ناحیه اتصال برگ به ساقه، بین زوایای موجود بین ساقههای گیاه، در زیر پوستههای زخمی و نه چندان محکم ساقه گیاه، لابه‌لای گلبرگها و کاسبرگهای گلها و حتی بر روی ریشه گیاه به خصوص در ناحیه اتصال ساقه به ریشه جمع میشود
و مشکلاتی را برای رشد گیاه به وجود میآورد.
پس به علاقه مندان به خرید گیاه آپارتمانی لازم است که با این آفت آشنایی داشته باشند.
اگر علاقه‌مند به نگهداری گیاهان آپارتمانی باشید احتمالا با تودههای سفید مومی شکل روی برگها و ساقهها مواجه شدهاید.
وجود این تودههای مومی ناشی از خسارت آفتی به نام شپشک آرد آلود میباشد.
این حشرات ریز در محیطهای گرم و مرطوب یافت میشوند،
پس میتوان نتیجه گرفت که شپشکها در خانه و گلخانه در شرایط مطلوب رشد و تکثیر هستند.
از آغاز ظهور شپشکها در ناحیه شمالی ایران تا به حال، با توجه به فراهم بودن امکان تکثیر
و همچنین دامنه میزبانی بسیار زیاد این حشرات، روز به روز شاهد فعالیت و خسارت بیشتر شپشک آرد آلود هستیم.
مشخصات ظاهری شپشک آردآلود:
طول بدن آنها بین ۲ تا ۳ میلیمتر است.
سطح بدن آنها با پوشش کرکی سفیدرنگی پوشیده شده است.
به دلیل وجود این پوشش آرد مانند سفید، به آنها شپشک آرد آلود گفته میشود.
حشرات ماده بدون بال هستند و با زوائد اطراف بدنشان حرکت میکنند.
اطراف بدن آنها زوائد مویی شکل وجود دارد.
دو زائدهی مویی انتهای بدن آنها بلند و ضخیم است.
حشرات نر بالغ بال دارند و جابجا میشوند و به ندرت دیده میشوند.
حشراتی که روی گیاه مشکل ایجاد میکنند، حشرات ماده هستند و نرها فقط وظیفه جفتگیری و ادامه نسل را به عهده دارند.
این حشرات به صورت اجتماعی زندگی میکنند.
به همین دلیل به صورت تودههای سفید رنگ در قسمتهای مختلف گیاه دیده میشوند.
شپشکها در قسمتهایی مثل ناحیه اتصال برگ به ساقه، بین گلبرگها و کاسبرگها، محل اتصال ساقههای جانبی و … دیده میشوند.
حشرات در حین تغذیه پوشش آردی سفید رنگی ترشح میکنند که در نهایت زیر همین پوشش مومی تخم گذاری میکنند.
میتوانید در مورد انواع بیماری و درمان گیاهان آپارتمانی در سایت گلماگرام مطالعه کنید.
چرخه زندگی شپشک آرد آلود:
حشرات ماده بعد از جفت گیری با نرها شروع به تخم گذاری میکنند.
در طی تخم‌گذاری حدودا ۳۰۰ تا ۶۰۰ عدد تخم میگذارند.
حشره ماده،تخمهای خود را زیر پوشش کرکی سفید رنگی که نر ترشح کرده بود میگذارد.
بسته به شرایط محیطی تخمها بین یک هفته تا ۲۰ روز تفریخ شده و پورهها از آن ها خارج میشوند.
پورهها بلافاصله شروع به تغذیه میکنند و به بافتهای گیاهی آسیب میزنند.
پورهها در حین تغذیه، عسلک و لایه مومی سفید رنگ ترشح میکنند.
عسلک آنها سبب جذب مورچهها میشود، مورچهها از عسلک آنها تغذیه میکنند و در عوض به روند زندگی آنها کمک میکنند.
همچنین عسلکها سبب جذب و رشد قارچهای فوماژین میشوند.
وجود این قارچها روی گیاه سبب ایجاد لکههای سیاه روی گیاه شده و سطح فتوسنتز گیاه را کاهش میدهد.
دوره پورگی آنها حدوداً ۱ ماه به طول میانجامد.
پس از آن به حشرات بالغ تبدیل میشوند که نرها بالدار و مادهها بدون بال هستند.
زمستان گذرانی آنها به شکل مراحل مختلف زندگی آنها انجام میشود.
راهنمای گلماگرام خسارت و علائم شپشک آرد آلود:
تشخیص این آفت به سبب زندگی اجتماعی و پوشش سفیدرنگی که تولید میکنند بسیار ساده است.
تودههای سفید رنگ در قسمتهای مختلف گیاه از جمله زیر برگها، محل اتصال برگ به ساقه، بین کاسبرگها و گلبرگها و محل اتصال ساقه به ریشه دیده میشود.
این آفت به قسمتهای جوان گیاه بیشتر حمله میکند و جوانههای گیاه را به راحتی از بین میبرند.
افزایش جمعیت شپشکها در گیاه سبب افزایش تولید عسلک روی گیاه میشود.
افزایش مقدار عسلک سبب چسبناک شدن سطح گیاه و رشد بیشتر قارچهای فوماژین خواهد شد، که در نتیجه آن لکههای سیاهرنگی روی گیاه ایجاد میشود، همچنین وجود عسلک روی گیاه سبب جذب مورچهها خواهد شد؛ بنابراین حضور مورچهها اطراف گیاهتان شما را از وجود این آفت مطلع میکند.
در صورت ادامه چنین فرایندی شاهد کاهش رشد ،بد فرمی ، زرد شدن و شکنندگی برگها و در پایان ریزش آنها خواهید بود.
گیاهان حساس به شپشک آرد آلود:
دامنهی میزبانی شپشک آرد آلود بسیار گسترده بودهT از کاکتوسها تا مرکبات را آلوده میکند.
از جمله میزبانهای حساس آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کاکتوسها
ساکولنتها
مرکبات به خصوص پرتغال و نارنج
گیاهان زینتی از جمله گیاهان گوشتی و گیاهانی مثل بنفشه آفریقایی، گل ناز، گل ساعتی، شمعدانی، گاردنیا و …
برای خرید کاکتوس و ساکولنت میتوانید از سایت گلماگرام اقدام کنید.
روش های کنترل شپشک آرد آلود:
ارگانیک
قبل از خریدن گیاه از سلامت و عدم آلودگی آن توسط آفت اطمینان خاطر حاصل نمایید.
طبق یک قانون کلی گیاهان سالم، کمتر مستعد آلوده شدن به آفات میباشند.
از آبیاری و کوددهی بیش از حد پرهیز کنید.
این آفات به گیاهان غنی از نیتروژن تمایل بیشتری نشان میدهند.
با استفاده از پارچه مرطوب، شپشکها را از سطح گیاه اول با فشار از بین ببرید و بعد آنها را پاک کنید.
اگر تعداد آفات کم است از پنبه آغشته به الکل استفاده کنید و قسمتهای سفید را از گیاه پاک کنید.
در یک لیتر آب حدود ۴ الی ۵ قطره مایع ظرفشویی یا صابون مایع بریزید و روی گیاه اسپری کنید.
برای اینکه شپشکها پوشش مومی تولید میکنند، بهتر است برای نفوذ به این لایه در مخلوط بالا ۴ الی ۵ قطره روغن هم اضافه کنید.
نکته: دو مورد آخر با احتیاط و با فاصله ۲۴ ساعت انجام شود تا از عدم اثر سوء بر گیاه اطمینان حاصل شود.
برای استفاده از این شیوه ابتدا قسمتی از برگ را اسپری کنید و اگر تا یک روز گیاه سوزی ایجاد نکرد کل گیاه را اسپری کنید.
از گیاهانی که به شدت آلوده هستند دست بکشید و آن را از سایر گیاهانتان جدا کنید.
کنترل بهداشتی
هرس شاخههای آلوده (البته هرس بیش از حد باعث ضعیف شدن گیاه میشود لذا در مواقع هرس حتما فقط شاخه آلوده را هرس کنید)
بهتر است برگهای ریخته پای گیاه و شاخههای هرس شده جمع آوری شود.
آبیاری را به موقع و منظم انجام دهید.
از زهکشی خوب خاک گیاهتان اطمینان حاصل کنید.
از کوددهی بیش از حد به گیاه بپرهیزید.
گیاه را در جای گرم و مرطوب قرار ندهید.
کنترل بیولوژیک
استفاده از دشمن طبیعی مانند (Cryptolaemus monrouzien). (بیشتر در گلخانهها از این کفشدوزک استفاده میشود.)
استفاده از زنبور پارازیتوئید leptomastix spp
هر دو دشمن طبیعی شپشک آرد آلود، به دمای بالایی برای فعالیت نیاز دارند و به سموم شیمیایی حساس هستند.
کنترل شیمیایی
استفاده از سموم تماسی برای این آفت به دلیل وجود پوشش کرکی روی آنها کاربردی نیست، همچنین این حشرات از شیرهی گیاهی تغذیه میکنند؛ بنابراین استفاده از سموم سیستمیک در کنترل آنها بهتر جواب میدهد.